Διάρκεια Ζωής Υλικών - Μέρος Α’ (Ζώνες, Ιμάντες, Σχοινιά)

ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΕΤΕ ΤΟΝ ΚΛΟΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ ΣΑΣ

(ΖΩΝΕΣ, ΙΜΑΝΤΕΣ, ΣΧΟΙΝΙΑ)

Σίγουρα ο χρόνος που έχτε περάσει στο βουνό παρέα με τον εξοπλισμό σας έχει δημιουργήσει μία ιδιαίτερη σύνδεση μεταξύ σας. Κάθε κομμάτι του εξοπλισμού σας έχει μια ιστορία να πει και δυσκολεύεστε να το αποχαιρετήσετε.. Παράλληλα το κόστος αντικατάστασης του εξοπλισμού δεν είναι αμελητέο. Κάποια στιγμή όμως θα έρθει η ώρα που θα χρειαστεί να αποσύρετε τμήματα του εξοπλισμού σας και το να προσδιορίσετε πότε θα συμβεί αυτό θα σας βοηθήσει να αναρριχηθείτε με ασφάλεια.

Το να γνωρίζετε πότε να αποσύρετε τον εξοπλισμό αναρρίχησής σας δεν είναι πάντα εύκολο. Μερικές φορές θα μπορείτε να αναγνωρίσετε ορατές ζημιές και να ξέρετε ότι η αντικατάσταση είναι απαραίτητη. Άλλες φορές δεν θα μπορείτε να δείτε τίποτα κακό στον εξοπλισμό σας, αλλά ίσως είναι καιρός να τον αφήσετε στην άκρη. Γενικά είναι απαραίτητο να ελέγχετε πάντα προσεκτικά τον εξοπλισμό σας για ζημιές, ενώ παράλληλα πρέπει να ακολουθείτε τις οδηγίες του κατασκευαστή σχετικά με τη διάρκεια ζωής ενός προϊόντος. Και σε περίπτωση αμφιβολίας, μπορείτε να τον αποσύρετε βρίσκοντας κάποια άλλη χρήση.

Σημαντικό: Όταν αποσύρετε τον εξοπλισμό που θεωρείτε ακατάλληλο, πρέπει να βεβαιωθείτε ότι εσείς ή κάποιος άλλος δεν θα το χρησιμοποιήσετε ξανά για αναρρίχηση. Είναι σημαντικό να επισημαίνετε με σαφήνεια το εργαλείο που έχει αποσυρθεί (βάζοντάς του ένα χαρακτηριστικό σημάδι) ή να το καταστρέψετε κόβοντάς το (π.χ σχοινί ή ιμάντες). Δεν παρατάμε/πετάμε τον εξοπλισμό μας στο βουνό γιατί μπορεί να τον βρει κάποιος και να τον χρησιμοποιήσει! Πάμε τώρα να δούμε τα επιμέρους τμήματα του εξοπλισμού χωρισμένα σε κατηγορίες και να δούμε πώς τα ελέγχουμε και πότε πρέπει να τα αποσύρουμε. 

Κατηγορίες εξοπλισμού

Σε γενικές γραμμές μπορούμε να χωρίσουμε τον εξοπλισμό μας σε μεταλλικά μέρη (καραμπίνερ, σετάκια, καρύδια, friends), και στον κλωστοϋφαντουργικό εξοπλισμό (ιμάντες, σχοινί, και μποντριέ). Τέλος μεγάλη σημασία δίνουμε και στο κράνος μας, για το οποίο έχουμε γράψει αναλυτικά σε προηγούμενο κείμενο (https://www.cdc.gr/blog-cdc/krani-oreibasias-anarrikhisis-clone/). Σε αυτό το κείμενο θα ασχοληθούμε με τον κλωστοϋφαντουργικό εξοπλισμό, δηλαδή τα μποντριέ, τους ιμάντες και το σχοινί.  

Πότε αποσύρουμε ένα μποντριέ (https://www.cdc.gr/anarrixisi/zwnes/ )

Αποσύρουμε αμέσως ένα μποντριέ άμα διαπιστώσουμε έντονες φθορές ή σχισίματα επάνω του, εκτός αν οι φθορές είναι πάνω στα μαξιλαράκια των ποδιών ή στους κρίκους απ’ όπου κρεμάμε τον εξοπλισμό μας.

Αν η ζώνη που πιάνει γύρω από την μέση μας, ή τα μεταλλικά μέρη που ασφαλίζουν την ζώνη, ή ο κεντρικοί υφασμάτινοι κρίκοι απ’ όπου δενόμαστε ή ασφαλίζουμε παρουσιάζει φθορά που σας κάνει να αναρωτιέστε αν είναι ασφαλές να κρεμαστείτε, τότε καλύτερα να αποσύρετε το μποντριέ σας. Η ζώνη αναρρίχησης πρέπει να είναι 100% ασφαλής και να μη σας δημιουργεί καμία αίσθηση ανασφάλειας. Επιπλέον πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν  ότι ακόμη κι ένα μικρό σκίσιμο μπορεί να αποβεί μοιραίο σε μία μεγάλη πτώση η οποία μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή.  Ακόμη κι αν σκαρφαλώνετε “top rope” και όχι “επικεφαλής”, η ζώνη σας είναι σημαντική για την ασφάλεια του σχοινοσυντρόφου σας όταν τον ασφαλίζετε. Συνεπώς δεν παίρνουμε περιττά ρίσκα προστατεύοντας έτσι τον εαυτό μας και τους άλλους.

Πώς ελέγχουμε το μποντριέ μας

Παρακάτω βλέπουμε ενδεικτικά κάποια παραδείγματα φθοράς ενός μποντριέ:

Πηγή: https://www.petzl.com/GB/en/Sport/News/2018-1-24/How-to-inspect-your-climbing-harness

Oι κατασκευαστές δίνουν ενδείξεις για τη διάρκεια ζωής της ζώνης αναρρίχησής σας με βάση είτε τα έτη μετά την ημερομηνία κατασκευής είτε τα έτη μετά την πρώτη χρήση.

Παρακάτω βλέπουμε έναν πίνακα με τη διάρκεια ζωής των μποντριέ που δίνουν οι διάφοροι κατασκευαστές:

Πηγή: https://climbingblogger.com/lifespan-climbing-harness/

Εξίσου σημαντικές όμως, αν όχι περισσότερο, είναι οι συνθήκες αποθήκευσης και η συχνότητα χρήσης της ζώνης αναρρίχησής σας!

Σε γενικές γραμμές, ακόμη κι αν φυλάσσεται κατάλληλα, καλό είναι να αποσύρουμε ένα μποντριέ μετά από τα 7 χρόνια. Δεν χρειάζεται να φτάνουμε τον εξοπλισμό μας στα όρια του. Επιπλέον, εάν είστε οδηγός βουνού ή κάνετε πολύ συχνή χρήση, κάποιοι προτείνουν να αντικαταστήσετε το μποντριέ σας μετά από 1-2 χρόνια. Λάβετε υπ’ όψιν σας ότι η έκθεση της ζώνης στον ήλιο, την υγρασία και σε έντονες καιρικές συνθήκες (ακραίο κρύο ή ζέστη) μειώνει δραματικά την αντοχή της, καθώς φυσικά και οι μεγάλες πτώσεις!

Πέρα από τη διάρκεια ζωής που δίνει ο κατασκευαστής λοιπόν, σημαντικό είναι να ελέγχουμε οπτικά τη ζώνη μας κάθε φορά πριν την χρήση. Ενδεικτικά κοιτάμε αν υπάρχει κάποιο από τα παρακάτω σημάδια:

• Έντονος αποχρωματισμός (είτε από τριβή είτε από την ηλιακή ακτινοβολία)
• Ξεραμένο/πετρωμένο ύφασμα
• Φθορά στις ραφές
• Φθαρμένος βρόγχος ασφάλισης και σημείο δεσίματος
• Κατεστραμμένες πόρπες
• Ορατή φθορά σε οποιοδήποτε ζωτικό μέρος (κομμένο, σκισμένο ύφασμα)

Αν εντοπίσουμε κάποιο από τα παραπάνω σημάδια, έχει έρθει η ώρα να αντικαταστήσουμε το μποντριέ μας!

Πότε αποσύρουμε ένα σχοινί

Αποσύρετε αμέσως ένα σχοινί αναρρίχησης εάν έχει εμπλακεί σε τεράστια πτώση με ακραία φορτία ή αν παρουσιάζει ζημιές, όπως κοψίματα, επίπεδα σημεία, ξηρότητα ή/και ακαμψία.

Ακόμη και ένα σχοινί που δεν παρουσιάζει ορατά σημάδια ζημιάς πρέπει τελικά κάποια στιγμή να αποσυρθεί. Ακολουθούν μερικές κατά προσέγγιση οδηγίες:

• Μετά από πτώση με ακραία φορτία ή άλλες ζημιές: αμέσως
• Συχνή χρήση (εβδομαδιαία): 1 έτος ή νωρίτερα
• Τακτική χρήση (λίγες φορές το μήνα): 1–3 χρόνια
• Περιστασιακή χρήση (μία το μήνα): 4–5 χρόνια
• Σπάνια χρήση (1–2 φορές το χρόνο): 7 χρόνια
• Αν δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ: 10 χρόνια

Σημαντικό: Κρατήστε αρχείο καταγραφής χρήσης σχοινιού: Η καταγραφή της ημερομηνίας αγοράς, της συχνότητας χρήσης και του αριθμού και της σοβαρότητας των πτώσεων σε ένα ημερολόγιο θα σας βοηθήσει να προσδιορίσετε με ακρίβεια πότε είναι ώρα να αποσύρετε ένα σχοινί.

Πώς να ελέγξετε το σχοινί αναρρίχησής σας (https://www.cdc.gr/anarrixisi/sxoinia/ )

Πηγή: https://blog.weighmyrack.com/when-to-retire-how-to-inspect-climbing-rope/

Για να γνωρίζετε την κατάσταση του σχοινιού σας, είναι σημαντικό να το επιθεωρείτε πριν από κάθε ταξίδι αναρρίχησης. Κάντε το περνώντας κάθε εκατοστό του σχοινιού μέσα από τα χέρια σας για να δείτε και να αισθανθείτε αν υπάρχει ζημιά.

Κάντε αυτούς τους ελέγχους ενώ επιθεωρείτε το σχοινί σας:

• Υπάρχουν έντονα “μαλλιαρές” περιοχές;
• Βλέπετε ή νιώθετε κοψίματα;
• Βλέπετε ή αισθάνεστε επίπεδα σημεία;
• Αισθάνεστε το σχοινί άκαμπτο;
• Μπορείτε να δείτε τον πυρήνα;
• Βλέπετε αποχρωματισμό από έκθεση στον ήλιο ή/και χημικά;

Αν η απάντηση έστω και σε ένα από τα παραπάνω ερωτήματα είναι “ναι” τότε είναι ώρα να αποσύρετε το σχοινί σας και να το αντικαταστήσετε με ένα καινούριο!  

Πότε αποσύρουμε έναν ιμάντα

Οι σημερινοί ιμάντες χωρίζονται σε ναίλον (https://www.cdc.gr/anarrixisi/imantes/nylon/ ) και dyneema (https://www.cdc.gr/anarrixisi/imantes/dyneema/ ) οι οποίοι είναι πιο ελαφριοί και πιο ανθεκτικοί στην ηλιακή ακτινοβολία. Αντίστοιχα τα κορδονέτα είναι επίσης πιο ανθεκτικά από τους ιμάντες διότι έχουν προστατευτικό περίβλημα, το “πουκάμισο” που προστατεύει τον πυρήνα, όπως ακριβώς και στα σχοινιά. Παρόλα αυτά πρέπει να αποσύρετε αμέσως τους ιμάντες, ή τα κορδονέτα εάν είναι σκισμένα, καμμένα, ξεραμένα, ξεφτισμένα, άκαμπτα, αποχρωματισμένα/ξεθωριασμένα ή εάν εμπλακούν σε σοβαρή πτώση.

Οι περισσότεροι κατασκευαστές δηλώνουν ότι, ακόμη και αν δεν χρησιμοποιηθούν ποτέ, οι ιμάντες και τα κορδονέτα πρέπει να αποσυρθούν μετά από 10 χρόνια. Με μέτρια χρήση και χωρίς μεγάλα ατυχήματα, η διάρκεια ζωής μπορεί να είναι πιο κοντά στα δύο έως πέντε χρόνια. Η πραγματική διάρκεια ζωής εξαρτάται από το πόσο συχνά χρησιμοποιείτε τους ιμάντες και τα κορδονέτα και από το εάν υφίστανται ζημιά ή όχι.

Πώς να ελέγχετε τους ιμάντες αναρρίχησης και τα κορδονέτα

Ελέγχετε τακτικά τους ιμάντες και τα κορδονέτα και αντικαταστήστε τα εάν βρείτε κάποιο από τα ακόλουθα:

• Σκισίματα ή τρύπες
• Καμμένες, κατεστραμμένες ή λιωμένες περιοχές
• Ξέφτισμα από τριβή
• Σημαντικό ξεθώριασμα λόγω έκθεσης στο ηλιακό φως
• Αποχρωματισμός από επαφή με βλαβερά υγρά
• “Μαλλιαρά” σημεία

Σημαντικό: Δεν ξεχνάμε να ελέγχουμε τους ιμάντες από τα σετάκια μας! Επίσης δεν εμπιστευόμαστε στα τυφλά μόνιμα τοποθετημένους ιμάντες ούτε ιμάντες δεμένους με το χέρι! Προτιμούμε πάντα ραμμένους ιμάντες.

Συντήρηση Εξοπλισμού

Γενικά ο κλωστοϋφαντουργικός εξοπλισμός (σχοινιά, μποντριέ, ιμάντες) χρειάζεται προσεκτική αντιμετώπιση, φύλαξη και συντήρηση. Προσέχουμε να μην ρίχνουμε πάνω στον εξοπλισμό μας λάδια, χημικά, διαβρωτικά και ακατάλληλα καθαριστικά. Πλένουμε μόνο με νερό ή με ειδικά καθαριστικά και βούρτσες που κυκλοφορούν στο εμπόριο (https://www.cdc.gr/anarrixisi/sintirisi-and-katharismos-eksoplismou/).

Επίσης φροντίζουμε να φυλάσσουμε τον εξοπλισμό μας σε δροσερό και σκιερό μέρος, μακριά από UV ακτινοβολία και υγρασία.

Συμπεράσματα

Η αναρρίχηση/ορειβασία είναι ένα μοναδικό και υπέροχο άθλημα εφόσον τηρούμε ευλαβικά όλους τους κανόνες ασφαλείας. Μέρος αυτού είναι και ο σωστός έλεγχος και η σωστή συντήρηση του εξοπλισμού μας. Πάντοτε υπάρχουν απρόβλεπτοι παράγοντες και κίνδυνοι στα αθλήματα στην ύπαιθρο, όμως ο έλεγχος και η φροντίδα του εξοπλισμού μας είναι εξολοκλήρου δική μας ευθύνη. Ας το κάνουμε σωστά ώστε να ελαχιστοποιήσουμε αυτούς τους κινδύνους! Η σωστή ενημέρωση  και η προνοητικότητα σώζουν ζωές!

Πηγές:

https://climbingblogger.com/lifespan-climbing-harness/

https://www.rei.com/learn/expert-advice/when-to-retire-climbing-gear.html

https://blog.weighmyrack.com/when-to-retire-how-to-inspect-climbing-rope/

https://www.petzl.com/GB/en/Sport/News/2018-1-24/How-to-inspect-your-climbing-harness